جوکر (به انگلیسی: Joker) یکی از محبوبترین و نمادینترین شخصیتهای شرور (ویلن) در دنیای کمیک بوک است که توسط شرکت دیسی کامیکس (DC Comics) خلق شده. این شخصیت بهعنوان دشمن اصلی و ابدی بتمن (Batman) شناخته میشود و از سال 1940 تا امروز همچنان یکی از ترسناکترین و پیچیدهترین کاراکترهای تاریخ فرهنگ عامه باقی مانده است.
جوکر برای اولین بار در تاریخ 25 آوریل 1940 در شماره اول کمیک بوک Batman #1 ظاهر شد. این شخصیت توسط بیل فینگر، باب کین و جری رابینسون خلق شد.
ابتدا قرار بود جوکر فقط در همان شماره اول کشته شود، اما به دلیل دخالت تیم ویراستاری دیسی، این شخصیت ماندگار شد و به بزرگترین دشمن بتمن تبدیل شد.
هنوز هم بحث بر سر این وجود دارد که دقیقاً چه کسی طراحی نهایی جوکر را انجام داده؛ باب کین و جری رابینسون مسئولیت طراحی ظاهری را قبول کردهاند، اما بیل فینگر نقش مهمی در شخصیتپردازی و ایده اولیه داشته است.
برخلاف بسیاری از ابرشرورهای دیسی، جوکر هیچ قدرت فراانسانی مانند سوپرمن یا فلش ندارد. اما هوش دیوانهوار، نبوغ جنایتکارانه و دانش عمیق در مهندسی شیمی او را به یکی از خطرناکترین دشمنان تبدیل کرده است.
ابزارهای معروف جوکر:
سم معروف «جوکر ونوم» (Joker Venom) که باعث خنده غیرقابلکنترل و مرگ میشود
گل اسیدپاش روی کت
ورقهای بازی تیغدار و مرگبار
اسیدپاش دستی، زنگ هشدار کشنده و بمبهای خندهدار
جوکر بارها نشان داده که میتواند کل شهر گاتهام را به آشوب بکشد.
روابط جوکر با دیگر شخصیتها
هارلی کوئین (Harley Quinn): رابطه پیچیده و سمی جوکر با روانپزشک سابقش، هارلی کوئین، از دهه 1990 معرفی شد. این دو مدتها شریک جرم بودند. در برخی خطوط داستانی (مثل Injustice و کمیکهای جدیدتر) حتی صاحب دختری به نام لوسی کوئین شدند که هارلی او را از جوکر مخفی کرد.
همکاری با دیگر شرورها: جوکر گاهی با پنگوئن، ریدلر، دوچهره و حتی لیگ بیعدالتی همکاری میکند، اما معمولاً به خاطر عشقش به هرجومرج، این اتحادها دوام نمیآورد.
وسواس عجیب به بتمن: جوکر بارها اعلام کرده که بدون بتمن زندگی برایش بیمعنی است. این رابطه عاشقانه/نفرتانگیز یکی از جذابترین بخشهای داستانهای بتمن و جوکر است.
جوکر در فیلمها و بازیها (بازیگران معروف جوکر)
شخصیت جوکر بارها در رسانههای مختلف به تصویر کشیده شده و تقریباً هر بازیگری که نقشش را بازی کرده، تحسین جهانی دریافت کرده:
سزار رومرو – سریال بتمن (1966)
جک نیکلسون – فیلم بتمن (1989) تیم برتون
هیث لجر – شوالیه تاریکی (2008) ← برنده اسکار بهترین بازیگر مکمل
جرد لتو – جوخه انتحار و دنیای توسعهیافته دیسی
واکین فینیکس – فیلم جوکر (2019) تاد فلیپس ← برنده اسکار بهترین بازیگر نقش اول
مارک همیل – صداپیشگی در مجموعه انیمیشنی بتمن و بازیهای آرکهام (Arkham)
کامرون مانهن – سریال گاتهام (نسخه جوان جوکر)
تا امروز فقط هیث لجر و واکین فینیکس توانستهاند برای نقش جوکر جایزه اسکار ببرند.
چرا جوکر همچنان محبوبترین شرور تاریخ است؟
جوکر فقط یک دلقک دیوانه نیست؛ او نماد هرجومرج، بیعدالتی جامعه و تاریکی درون انسان است. به همین دلیل در لیستهای معتبر مانند:
100 شخصیت برتر کمیک بوک (IGN)
بزرگترین شرورهای تاریخ (Wizard Magazine)
همیشه رتبه 1 یا 2 را دارد.
امروزه جوکر نه تنها در کمیک و فیلم، بلکه روی تیشرتها، فیگورها، بازیهای ویدیویی و حتی پارکهای موضوعی حضور دارد و همچنان الهامبخش میلیونها طرفدار در سراسر جهان است.